Door de eroev gegrepen
Nadat we hadden gehoord dat er zoiets als een eroev bestaat in Amsterdam, wisten we gelijk: hier willen we iets mee. En gaandeweg werden we steeds meer gegrepen door het verhaal van het water dat altijd al door het landschap had gestroomd, en op een dag extra betekenis kreeg van rabbijnen die het landschap hadden herschreven, zoals mensen al eeuwen doen als ze grenzen vaststellen: op een kaart lijnen trekken die er in de landschappen zelf niet zijn.
We waren ontroerd door de tijd en moeite die zij overduidelijk hadden gestoken in de totstandkoming van de grens, en door de welwillende houding van de overheidsinstanties die de bijzondere verzoeken hebben ingewilligd.
En daarbij vonden we het ook een spannend verhaal: een grens met een traditie die wortelt in een eeuwenoude traditie maar die toch bijna niemand kent - met alle fictieve en praktische elementen van dien. Het fotograferen van de grens voelde dan ook als schatzoeken. En bij ieder nieuw gesprek dat we voerden, hoorden we weer dingen die ons verwonderden. Die verwondering hebben we graag willen overbrengen.
We zijn het Stadsarchief Amsterdam dan ook dankbaar dat we de draaggrens mochten onderzoeken in het kader van de documentaire Foto-opdracht 2017.
Naast portretten (in woord en beeld) van mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij de eroev, documenteerden we onder meer: de grens van binnenuit het eroevgebied gezien, de voorwerpen die zoal op sabbat worden gedragen dankzij de eroev en de routes die de geportretteerden op de sabbat afleggen met hun bezittingen op zak.
De kaarten en schetsen van de eroev komen uit het archief van opperrabbijn Evers en dat van de Joodse Gemeente, en uit het voorwerk van opperrabbijn Ralbag. Het materiaal is in de slotfase van het project ingezien door een afvaardiging van de Joodse Gemeente, om uit te sluiten dat er onbedoeld gevoelige informatie zou worden geopenbaard.
Iedereen die ons te woord wilde staan voor het project 'En het water was een muur' en die tussenstadia van ons werk van nuttig commentaar heeft voorzien: enorm bedankt!
Amsterdam, mei 2019
Richard Bank en Saskia Aukema
info@enhetwaterwaseenmuur.nl
